Boğmaca

Boğmaca hastalığı, özellikle bebeklerde ve yaşlılarda ciddi sağlık problemlerine hatta ölüme yol açabilen bulaşıcı bir hastalıktır. Bordatella pertussis bakterisinin sebep olduğu hastalık, vücutta hızlı bir şekilde yayılır ve başta akciğer olmak üzere diğer tüm organlarda kalıcı hasara neden olabilir. Bebeklerde boğmaca hastalığı, beyne giden oksijen dengesini bozarak ölüme yol açabilir. Hastalık hava yoluyla bulaşır ve vücuda yayılır. Oldukça bulaşıcı bir hastalık olan boğmaca, bu hastalığa sahip olan kişilerle yakın temas, öksürük, hapşırma, konuşma ya da öpüşme yoluyla geçebilir.

Boğmaca Hastalığı Belirtileri

Şiddetli öksürük nöbetleri, hırıltılı nefes alma, koyu balgam, ateş, hapşırık, bulantı ve kusma gibi belirtilere sahip olan boğmaca hastalığı çocuklarda çok daha etkilidir. Hastalıktan korunmak için yeni doğanın ikinci ayında doktorlar tarafından aşı yapılması önerilir. Üçüncü ve dördüncü aylarda boğmaca aşısının ikinci ve üçüncü dozu yaptırılmalıdır. 16-24 aylar arasında aşının dördüncü dozu yapılması önerilir. 10 yıllık bir koruma süresine sahip olan boğmaca aşısı boğmaca nedeniyle gerçekleşen bebek ölümlerinin önüne geçebilir.
Üst solunum yolu enfeksiyonu şeklinde başlayan boğmaca hastalığı, aşı ile korunabilen bir hastalık çeşididir. Ancak aşı yapılmazsa özellikle yeni doğan bebeklerde zatürre ve beyin iltihabına neden olabilir. Boğmaca bakterisi öncelikli olarak burun akıntısı ve hafif öksürük ile kendini gösterir. Bakterinin yerleştiği ilk iki hafta hastalığın en bulaşıcı olduğu dönemdir. Bu dönemi takiben hastalarda şiddetli öksürük atakları, öksürükten sonra derin hırıltılı nefes alma gözlenir. Sık öksürük atakları nedeniyle küçük çocuklarda nefes alma problemleri erişkinlerde ise aşırı yorgunluk ve halsizlik gelişir.

Boğmacanın Seyri

Hastalığın kuluçka dönemi 5-21 gün arasındadır. Boğmaca hastalığı kataral, paroksizmal ve iyileşme evresi olmak üzere 3 dönemde gelişir.

• Kataral evre: 1-2 hafta süren kataral evrede üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileri olan ateş, hafifi öksürük ve titreme gözlenir.
• Paroksizmal evre: 2-4 hafta süren paroksizmal evre, şiddetli öksürük nöbetleri ile karakterizedir. Genellikle geceleri olan öksürük nöbetleri uzun sürer ve oldukça şiddetlidir.
• İyileşme dönemi: 2-4 hafta süren iyileşme döneminde öksürüklerin şiddeti azalmaya başlar.

Hastalığın seyri, yaşa göre değişir. Erken yaşlarda görülen boğmaca hastalığı ağır bir tabloya sebep olabilir. Hastalık 100 güne kadar uzayabildiği için 100 gün öksürüğü olarak da bilinir.

Boğmaca Nasıl Tedavi Edilir?

Boğmaca teşhisi için boğazdan alınan kültürlere test yapılır. Tanısı koyulan hastalık için genel olarak ilk 2 hafta antibiyotik tedavisi uygulanır. Hastalık ne kadar erken teşhis edilirse kişi şiddetli öksürüğe maruz kalmadan tedavi edilebilir. 1 yaş altında hastalığa yakalanan çocukların tedavilerinin hastanede yapılması büyük önem taşır. Bu hastalık bebeklerde nefes darlığı, nefes durması yaşanabileceği için gözlem altında olmaları tedaviyi kolaylaştırır. Antibiyotiklerin düzenli alımı sağlanmalıdır. Hastalığın iyileşme döneminde öksürüğü yeniden tetiklenmesini sağlayan odun-kömür sobaları, şömine, oda spreyleri ve sigaradan uzak durulması gerekir. Boğmaca hastası bebek az az sık sık beslenmeli ve su tüketimine dikkat edilmelidir.

Boğmacadan Korunma

Aşı mevcuttur. Boğmaca aşısı genellikle difteri ve tetanoz aşılarıyla birliktedir. DTaP aşısı (asellüler: hücre içermeyen, bakterinin bir kısım proteini bulunan) 7 yaşından küçüklere yapılır. Tdap aşısı rapel olarak 11-18 yaşındaki adolesanlara yapılır. Aşılaması tam yapılmamış 7-10 yaşındaki çocuklara tek doz yapılır. 19 yaş ve üzeri erişkinlere de tek doz Tdap ( Tetanoz- difteri- boğmaca) aşısı uygulanır.

Her seyahatte aşı yapılmış olsa bile;

• Hijyen ve temizliğe dikkat edin
• Ellerinizi sık sık yıkayın,
• Eğer sabun ve su yoksa en az % 60 alkol içeren el dezenfektanıyla elinizi temizleyin,
• Gözlerinize, burnunuza veya ağzınıza kirli ellerle dokunmayın,
• Öksürürken ve hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu mendille ya da kolunuzla (el ile değil) kapatın,
• Hasta olan kişilerle öpüşmekten, sarılmaktan, aynı tabaktan yemekten ve aynı bardaktan içmekten kaçının.