Brusella

Enfeksiyon hastalıkları sık görülen sağlık sorunlarının başında gelir. Bu türdeki hastalıklar, hayvanlardan insanlara da hava veya damlacık yoluyla çevreden bulaşabildiği gibi, temas veya enfekte gıdaların tüketilmesi ile geçiş gösterebilir. Zoonoz olarak da bilinen bu tür enfeksiyonlardan bazıları vücut için oldukça tehlikelidir ve önemli sağlık problemleriyle sonuçlanabilir. İnsanlarda sık görülen zoonoz hastalıklardan biri de brusella enfeksiyonudur.

Brusella Nedir?

Brusella; hayvanlarda ve insanlarda hastalığa neden olabilen, hayvanlardan elde edilen pastörize edilmemiş süt ve süt ürünleriyle çiğ etlerin tüketimi ve enfekte hayvanlarla temasla kişilere bulaşabilen bir bakteridir. Brusella bakterisinin insanda meydana getirdiği enfeksiyon hastalığına ise bruselloz adı verilir. Özellikle hayvanlarla yakın temasta çalışan kasaplar, hayvancılıkla uğraşan çiftçiler ve veterinerler bu hastalık için risk grubu içinde kabul edilir.

Brusella bakterisi insan vücudunda hemen her dokuda enfeksiyona neden olabilir. Bu nedenle, etkilediği organ veya vücut sistemine bağlı olarak çok çeşitli klinik belirtilerle ortaya çıkabilir. Brusellanın neden olduğu belirtiler farklı sağlık sorunlarında da görülebildiğinden, tanısının konulmasında güçlük yaşanabilir ve tedavi planlaması gecikebilir. Bu sebeple, risk grubundaki bireylerin hastalık hakkında doğru ve yeterli düzeyde bilgi sahibi olması oldukça önemlidir.

Brusella Nasıl Bulaşır?

Brusella bakterisi insanlara temel olarak üç farklı yol üzerinden bulaşır:

Beslenme (ağız) yoluyla: Enfekte olan hayvanların çiğ etlerinin veya pastörize edilmemiş süt ve süt ürünlerinin tüketilmesi sonucu bakteri insanlara geçebilir.

Solunum yoluyla: Bakteri hava yoluyla hayvanlardan insanlara taşınabilir.

Açık yaradan temas yoluyla: Kasaplar gibi hayvanların kanı ve çiğ etleriyle yoğun temas halinde olan kişilerde, cilt bütünlüğünün bozulduğu bölgelerden brusella bakterisi insan vücuduna geçebilir.

Bakterinin insandan insana bulaşması oldukça nadir görülse de kan yoluyla veya cinsel yolla bulaşın gerçekleşebileceği gözlemlenmiştir.

Brusella Belirtileri Nelerdir?

Brusella vücutta pek çok organda iltihaplanmaya yol açabildiğinden, hastalık seyrinde çeşitli klinik belirtilerle karşılaşılabilir. Bu hastalıkta belirtilerin ortaya çıkması 2 aya kadar sürebilir. Aşağıdaki semptomlar brusella enfeksiyonu vakalarında sıkla gözlemlenmiştir:

• Ateş ve titreme,
• Halsizlik – yorgunluk,
• Yaygın kas ve eklem ağrısı; bel veya sırt ağrıları, baş ağrısı, karın ağrısı,
• İştahsızlık ve kilo kaybı,
• Gece terlemeleri.

Brusella Tanısı Nasıl Konur?

Brusella hastalığı başka sağlık sorunlarıyla benzer klinik tablolara yol açabildiğinden, tanıya yönelik testlerin yürütülmesi oldukça önemlidir. Hastalık tanısı için kan ve idrar kültürleri ile gerekirse kemik iliği aspiratı, beyin-omurilik sıvı örneklemesi gibi gelişmiş tetkiklerden yararlanılabilir.

Bunlarla beraber tanıda, hastalık etkenine karşı vücut tarafından üretilen antikorların düzeyi ölçülür. Alınan kültürlerde brusella bakterisinin ürediği gözlemlenirse tanı kesinleştirilir ve uygun antibiyotikle tedavi planlaması yapılır.

Brusella Tedavisinde Ne Yapılır?

Brusella hastalığı bakteriyel bir enfeksiyon olduğundan, tedavide antibiyotik ilaçlar kullanılır. Bu ilaç tedavisi genellikle 6-8 hafta kadar sürer. Hastalık tekrarlama riski taşır. Bu nedenle hastalarda tamamen iyileşme aylar sürebilir.

Hastalığın önlenmesi için mevcut tıp yaklaşımında tanımlanmış herhangi bir aşı bulunmamaktadır.

Brusella hastalığının önlenmesi adına; etlerin pişirilerek tüketilmesi, süt ve süt ürünlerinin pastörize olduğuna dikkat edilmesi ve hayvanlarla  temasda açık yaraların kapatılması ve  uygun koruyucu tedbirleri alması önemlidir.

Brusella Hangi Komplikasyonlara Yol Açar?

Brusella bakterisi kan yoluyla vücut geneline yayılım gösterebildiğinden, hastalık seyrinde çeşitli komplikasyonların gelişebilmesi mümkündür. Bu bakımdan brusella hastalığında aşağıdaki sağlık sorunlarıyla karşılaşılabilir:

• Merkezi sinir sisteminin tutulumu ve buna bağlı nörolojik sorunlar,
• Kalp kapağı ve kalp cidarının tutulumuna bağlı endokardit,
• Karaciğer apsesi,

PROF. DR. CANAN AĞALAR
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı